Ποιμαντορική Εγκύκλιος για την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή.
Π Ο Ι Μ Α Ν Τ Ο Ρ Ι Κ Η Ε Γ Κ Υ Κ Λ Ι Ο Σ
ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
ΠΕΙΡΑΙΩΣ, ΦΑΛΗΡΟΥ, ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ & ΑΓ. ΙΩΑΝΝΟΥ ΡΕΝΤΗ
Σ Ε Ρ Α Φ Ε Ι Μ
ΕΠΙ ΤΗι ΕΝΑΡΞΕΙ ΤΗΣ ΑΓ. ΚΑΙ Μ. ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ 2020
Ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή, ἡ περίοδος τῆς ἀσκήσεως καί τῆς μετανοίας, ἀνοίγεται ἐμπρός μας. Ἡ Εκκλησία καλεῖ ὅλους τούς χριστιανούς νά δεχθοῦν εὐπρόσδεκτα τή λάμψη τῆς Χάριτος καί τήν φωταύγεια τῆς Ἀναστάσεως. Διότι ὅποιος ἐπιθυμεῖ καί ἀναζητᾶ μέ ὅλη τήν καρδιά καί ὅλη τή διάνοιά του καί ὅλο τό σῶμα του καί ὅλη τήν ψυχή του καταλαβαίνει καί βιώνει τήν Ἀνάσταση. Αὐτός ὁ καιρός τῆς Σαρακοστῆς λοιπόν εἶναι ὁ καιρός τῆς ἑτοιμασίας. Ἑτοιμασίας, ἀγαπητοί μου, γιά τή μεγάλη συνάντηση μέ τόν Ἐρχόμενο. Διότι ἐμπρός ἀναμένει ὁ Ἐρχόμενος, ὁ Σαρκωθείς καί Ἀναστηθείς Υἱός καί Λόγος. Ἀναμένει ὁ Σωτῆρας Χριστός. Ἡ μεγάλη συνάντηση ἔρχεται γιά ὅποιον μέ μετάνοια καί ταπείνωση, μέ χαρά καί ἀναμονή ἑτοιμάζει, εὐπρεπίζει, στολίζει, καλλωπίζει καί ἀνοίγει τόν οἶκο τῆς καρδιᾶς του στόν Θεό.
Τότε θά ἀξιωθεῖ ὁ ἄνθρωπος τή Συνάντηση.
Ὁ Ἐρχόμενος εἶναι ὁ Θεάνθρωπος τῆς Ἀγάπης, τῆς συγχώρησης, τῆς θυσίας, τῆς Ἀνάστασης. Καί ἐμεῖς πού εἴμαστε οἱ ἄνθρωποι τῆς πτώσης, τῶν παθῶν, τῆς ἀγνωμοσύνης, τῆς μή συγχώρεσης, τῆς κακίας, τῆς πόρωσης, τῆς ἀφιλανθρωπίας καί τῆς ἀπουσίας ἀγάπης ἀλλά πού θέλουμε νά Τόν συναντήσουμε, καρτεροῦμε μέ πολύ πόθο. Καί ὁ πόθος αὐτός, ἡ φλόγα τῆς καρδιᾶς καί τῆς ψυχῆς μας γίνεται ἱκανότητα.
Πόσο ἱκανός εἶναι ὁ ἄνθρωπος νά θυσιαστεῖ, νά κάνει δική του τή μεγάλη θυσία τοῦ Χριστοῦ στόν Σταυρό, πού ἔγινε γιά χάρη τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου;
Πόσο ἱκανός εἶναι ὁ ἄνθρωπος νά μετανοήσει, νά ἀκούσει τή φωνή τοῦ Προδρόμου: “Μετανοεῖτε· ἤγγικε γάρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν”, ἑτοιμαστεῖτε, ἀκοῦστε. Εἶναι ἤδη ἐδῶ ὁ Ἐρχόμενος;
Πόσο ἱκανός νά καταλάβει τόν ἄλλο ἄνθρωπο καί νά συγχωρήσει, νά συμμετάσχει στή συνεχῆ καί ἀδιάλειπτη καί ἀτελεύτητη συγχώρηση τοῦ Χριστοῦ;
Πόσο ἱκανός εἶναι νά ἀγαπήσει τόν ἄλλο ἄνθρωπο, νά ἀγαπήσει μέ τό μεγαλεῖο πού ἀγάπησε καί ἀγαπᾶ τόν ἄνθρωπο ὁ Χριστός;
Τό πῶς θά γίνει ἱκανός καί πόσο ἱκανός θά γίνει ὁ ἄνθρωπος μᾶς τό δείχνει ὁ καιρός τῆς Σαρακοστῆς, κάθε Κυριακή καί κάθε ἡμέρα ἕως τήν Ἀνάσταση.
Ἀρχή τῆς ἱκανότητας εἶναι ἡ πίστη. Ἡ ὀρθή πίστη πού ἔζησαν καί ἐξ ἀποκαλύψεως παρέδωσαν οἱ Θεοκίνητοι καί Θεοφόροι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας. Τό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, οἱ Προφῆτες, οἱ Ἀπόστολοι, οἱ Πατέρες καί Διδάσκαλοι, οἱ Ἅγιοι καί οἱ Μάρτυρες δέν μίλησαν γιά κάποια παρελθοντικά ἡ μελλοντικά συμβάντα ἀλλά ἔζησαν καί φανέρωσαν τά κατά Χριστόν νοήματα τῶν πραγμάτων πού κατακλύζουν τόν καιρό ἀνάμεσα στήν πρώτη καί τήν δεύτερη παρουσία τοῦ Χριστοῦ. Ἐστάλαξαν τήν ὀρθή (δόξα) στόν κόσμο γιατί φωτίστηκαν ἀπό τόν Παράκλητο.
Ἡ ἀληθινή πίστη δέν εἶναι μία ὑπεροχή τῆς θεωρίας τῶν λόγων ἤ τῆς ἀγαθότητας τῶν πράξεων, ἀλλά ἔρχεται ἀπό τή “θεωρία τοῦ Φωτός” τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τή θέα τοῦ Ἀκτίστου Φωτός καί τή μετοχή στίς Ἄκτιστες Ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ, ὅπως μᾶς διαβεβαιώνει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς.
Ἡ ἑδραία καί ἀσάλευτος πίστη τῆς Ἐκκλησίας μας ὁδηγεῖ, στηρίζει καί ἁγιάζει τόν ἄνθρωπο. Ὅσο σίγουρος εἶναι ὁ ἄνθρωπος γιά τό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ τόσο σίγουρος πρέπει νά εἶναι γιά τήν ὀρθόδοξη πίστη του. Γιατί εἶναι ἡ πίστη τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι ἡ ὀρθή καί ἀληθινή πίστη πού ἱκανώνει τόν ἄνθρωπο νά συναντηθεῖ μέ τόν Ἐρχόμενο, εἶναι ἡ ἀρχή τῆς ἱκανότητας νά ὁμοιωθοῦμε μέ τόν Θεό.
Μέσο τῆς ἱκανότητας εἶναι ὁ Σταυρός.
Ἡ θυσία καί ἡ δύναμη εἶναι ὁ Σταυρός.
Τό θεμέλιο καί ἡ ρίζα τῆς πίστης εἶναι ὁ Σταυρός.
Ἡ ζωή καί ἡ ἐλευθερία εἶναι ὁ ζωοποιός καί ἐλευθερωτής Σταυρός.
Ἡ θύρα τοῦ Παραδείσου εἶναι ὁ Σταυρός.
Ἡ πηγή τῆς Ἁγιότητας καί ὁ ποταμός τῆς Χάριτος εἶναι ὁ Σταυρός.
Ἡ σφραγῖδα τῶν θαρραλέων καί τό σημεῖο τῶν ἀθλοφόρων Ἁγίων εἶναι ὁ Σταυρός.
Ἡ πανσωστική δύναμη τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ προσφέρεται στόν ἄνθρωπο σέ κάθε ἄβυσσό του, στά πάθη του, στίς ἁμαρτίες του καί τίς ἀδυναμίες του. Τόν συμπεριλαμβάνει ὁλόκληρο, τόν σῴζει, τόν λυτρώνει, τόν καθαίρει, τόν θεανθρωποποιεῖ, τόν χριστοποιεῖ. Ὁ Σωτῆρας ἐγκαθιστᾶ στόν Σταυρό ὅλη τήν σωτηριοφόρο καί ζωοποιό δύναμή Του καθώς καί ὁλόκληρο τό πρόσωπό Του, ὥστε ὁ Σταυρός νά γίνει «τό σημεῖον τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου» (Ματθ. κδ 30), σημεῖο Του σέ γῆ καί οὐρανό, σημεῖο διά τοῦ ὁποίου ἀναγνωρίζεται ἀπό ὅλο τόν κόσμο καί τήν δημιουργία. Ὁ Χριστός μέ τήν ἀπεριόριστη ἀγάπη Του βρίσκεται ὅλος στόν Σταυρό Του καί ἀνίσταται ὅλος μέ τήν Ἀνάστασή Του.
Ὁ Σταυρός καί διά τοῦ Σταυροῦ γίνεται ἱκανός ὁ ἄνθρωπος διότι μέ τόν Σταυρό σταυρώνει καί ἁγιάζει τήν ἱκανότητά του γιά ὅλη τή ζωή του.
Τέλος τῆς ἱκανότητας εἶναι ἡ ἁγιότητα. Ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ ἀγγίζει καί σκεπάζει καί πλημμυρίζει κάθε ἄνθρωπο. Κατά τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Σιναΐτη τόν «νομοθέτη τῆς ἀσκήσεως» καί συγγραφέα τῆς Κλίμακος, ἡ πορεία πρός τήν Ἁγιότητα, πού εἶναι ἡ συνάντηση μέ τόν Θεό, εἶναι μία κλίμακα, μία σκάλα πρός τόν οὐρανό, μέ κάθε φυσικό στοιχεῖο αὐτῆς τῆς εἰκόνας νά μεταφέρεται στήν πνευματική ζωή.
Μέ θέληση ὁ ἄνθρωπος ἀνεβαίνει μία σκάλα καί μέ τόν ἴδιο τρόπο ἀρκεῖ αὐτή καί μόνον ἡ βούληση τοῦ ἀνθρώπου, γιά νά κατορθώσει νά συναντηθεῖ μέ τόν Θεό.
Μέ πνευματικό κόπο καί μέ προσοχή πατάει ἕνα-ἕνα τά σκαλιά τῆς ἀνόδου, μέ ἀρετή, μέ νηστεία, μέ ἄσκηση, μέ ἐγκράτεια, μέ φύλαξη τοῦ νοός καί μέ φόβο Θεοῦ. Ὅλα αὐτά συνιστοῦν ἐν συνόψει τήν προσοχή καί τήν προσήλωση, ὥστε τά βήματα νά εἶναι σταθερά στήν κλίμακα εἰδάλλως ἡ πτώση εἶναι σίγουρη.
Μέ τέλος τῆς κλίμακας καί σκοπό τῆς ἀνόδου καί ὅλων τῶν πνευματικῶν προσπαθειῶν, τῶν κόπων καί τῶν ἀρετῶν νά ἀποκτήσει τήν ἱκανότητα ὁ ἄνθρωπος νά συναντηθεῖ μέ τόν Ἀγαπημένο Χριστό.
Ἡ ἱκανότητα λοιπόν πρός Ἁγιότητα ἔχει μία σπουδαία ἰδιότητα: εἶναι ὑλικά ἀπροϋπόθετη. Δέν χρειάζεται καμιά ὑλική προϋπόθεση, ἀπό τίποτε δέν ἐξαρτᾶται καί σέ τίποτα δέν στερεύει.
Φτάνει μόνο ἡ βούληση τοῦ ἀνθρώπου, ὁ πόθος καί ἡ χαρά, τό σθένος καί τό θάρρος, ἡ ὑπομονή καί ἡ ἀγωνία νά συναντήσει τόν Χριστό.
Καμιά καταγωγή, καμιά κοινωνική τάξη, καμιά ἠθική, κανένα πάθος, καμία ἀδυναμία, καμία ἁμαρτία, τίποτα ἀπό ὅλα αὐτά δέν εἶναι πάνω ἀπό τήν Χάρη καί τήν Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ.
Πόσο πόθο καί χαρά καί ἀγωνία νά συναντήσει τόν Χριστό δέν εἶχε ἡ Ὁσία Μαρία ἡ Αἰγυπτία! Ἡ Ὁσία Μαρία μετέτρεψε τή μεγάλη ἁμαρτία σέ μεγάλη ἁγιότητα. Τή μεγάλη ἀνικανότητα σέ ἁγία ἱκανότητα. Αὐτή εἶναι ἡ ἱκανότητα πρός ἁγιότητα τοῦ ἀνθρώπου. Ἀλλά εἶναι καί ἡ ἁγιότητα τῆς ἱκανότητας τοῦ ἀνθρώπου.
Καί εἶναι προφανές ὅτι στό τέλος τῆς Σαρακοστῆς ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία, παρέχει δίνει πρότυπο καί παράδειγμα μέ τήν ἰδιαίτερη καί ὑψηλή θέση τιμῆς πού θέτει γιά τήν Ὁσία Μαρία ἀκριβῶς πρίν φτάσουμε στήν Ἑβδομάδα τῶν Παθῶν.
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος ἀναφέρει ὅτι «μετανοῶν σημαίνει ἀγοραστής τῆς ταπεινώσεως. Μετάνοια σημαίνει μόνιμος ἀποκλεισμός κάθε σωματικῆς παρηγορίας. Μετάνοια σημαίνει σκέψις αὐτοκατακρίσεως, ἀμεριμνησία γιά ὅλα τά ἄλλα καί μέριμνα γιά τήν σωτηρία τοῦ ἑαυτοῦ μας. Μετάνοια σημαίνει θυγατέρα τῆς ἐλπίδος καί ἀποκήρυξις τῆς ἀπελπισίας».
Ἀκριβῶς ὅ,τι ἔπραξε ἡ Ὁσία Μαρία. Ταπεινώθηκε, ἀπέκλεισε τή σωματική παρηγορία της, τήν κατ’ ἀρχάς ἄσωτη καί κατόπιν ἀσκητική, αὐτοκατακρίθηκε στήν ἔρημο καί ἀπομονώθηκε 40 χρόνους, γιά νά μήν βλάψει κανέναν ἀλλά καί νά σώσει τόν ἑαυτό της, χωρίς ἀπελπισία ἀλλά μέ τήν ἀκόρεστη ἐλπίδα νά τήν συγχωρέσει ὁ Κύριος.
Αὐτή ἡ μετάνοια εἶναι ἡ ἱκανότητα πρός ἁγιότητα, ἀδελφοί καί παιδιά μου.
Ὁ ἀγωνιζόμενος ἄνθρωπος ἐντός της Τεσσαρακοστῆς αἰτεῖται τή Χάρη, γιά νά φτάσει στή Μεγάλη καί Λαμπρή Συνάντηση μέ τόν Σταυρωμένο καί Ἀναστημένο Θεό μέ τή μετάνοιά του.
Κάθε ἡμέρα τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ἡ Ἐκκλησία, πού εἶναι τό κέντρο, ἡ κοινή τράπεζα, ἡ κοινή προσευχή καί ἡ κοινή δοξολογία ὅλων μας, πάντοτε ὁδηγεῖ μέ ἀκρίβεια στήν κορυφαία καί σωτήρια συνάντηση μέ τόν Ἀναστημένο Χριστό.
Εὐχόμεθα, σέ αὐτόν τόν καιρό τῆς ἑτοιμασίας, τήν Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή, νά ἐπιθυμήσουμε, νά ποθήσουμε καί νά ἀναζητήσουμε μέ ὅλη μας τήν καρδιά τόν Χριστό καί ἐνώπιόν τῆς Μεγάλης καί Λαμπρῆς Συνάντησης τῆς Ἀναστάσεως στήν Κοινή Τράπεζα τοῦ Πάσχα «ὁ μελιζόμενος καί μή διαιρούμενος, ὁ πάντοτε ἐσθιόμενος καί μηδέποτε δαπανώμενος, ἀλλά τούς μετέχοντας ἁγιάζων» Ἀναστάς Κύριος νά μᾶς ἀναμένει μέ ὅλη Του τήν θυσιαστική καί ἔνδοξηἈγάπη Του.
Εὐλογημένη ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή!
Μετά πατρικῶν εὐχῶν
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
+ ὁ Πειραιῶς ΣΕΡΑΦΕΙΜ